Działania niepożądane powszechnie stosowanych leków na powiększenie gruczołu krokowego i porost włosów

Dwadzieścia pięć procent mężczyzn przyjmujących obecnie Finasteryd lub Dutasteryd, popularnie znane jako Proscar i Avodart, w leczeniu łagodnego powiększenia gruczołu krokowego (BPH), wydaje się nie odnosić korzyści z przyjmowania tych leków. Osoby, którym przepisano Propecię lub Avodart w związku z łysieniem typu męskiego (tzw. alopecją), są również narażone na działania niepożądane wywołane przez te leki.

Wyniki te są częścią międzynarodowego przeglądu przeprowadzonego w ramach współpracy i opublikowanego obecnie w czasopiśmie Endocrine Reviews and Metabolic Disorders. Praca, której kierownikiem jest dr Abdulmaged Traish, profesor biochemii i urologii na Boston University School of Medicine (BUSM), zawiera podsumowanie dostępnych obecnie danych oraz wpływu tych leków na funkcje seksualne, a także na insulinooporność, depresję i zaburzenia funkcji poznawczych.

Finasteryd i Dutasteryd należą do rodziny leków znanych jako inhibitory 5α-reduktazy (5α-RIs). Ich działanie polega na hamowaniu przekształcania testosteronu w 5α-dihydrotestosteron (5α-DHT), a także w kilka innych ważnych hormonów steroidowych. Poprzez zmniejszenie stężenia 5α-DHT w gruczole krokowym zmniejsza się objętość gruczołu krokowego, co poprawia przepływ moczu.

Istnieją poważne kontrowersje dotyczące nasilenia i trwałości działań niepożądanych 5α-RIs, ale pojawiające się dowody kliniczne silnie sugerują, że terapia wiąże się z działaniami niepożądanymi ze strony układu płciowego. Ulotka dołączona do opakowania Finasterydu donosi o utracie libido i/lub zmniejszeniu libido u 10 procent pacjentów i zaburzeniach erekcji u 18 procent. U niektórych pacjentów efekty te mogą utrzymywać się nawet po zaprzestaniu terapii. Zdaniem badaczy sugestia, że seksualne działania niepożądane pojawiają się wcześnie, w ciągu pierwszych sześciu miesięcy terapii, a następnie wracają do poziomu wyjściowego, jest nieścisła. „Mechanizm dysfunkcji jest prawdopodobnie wieloczynnikowy, związany zarówno z bezpośrednim zmniejszeniem stężenia 5α-DHT, jak i z bezpośrednim wpływem na nerwy centralne i obwodowe” – wyjaśnia Traish.

Oprócz seksualnych skutków ubocznych badano również, czy 5α-RI mogą być stosowane w profilaktyce chemioterapii raka prostaty, ale naukowcy uznali, że dane te są niejednoznaczne. Uważają oni również, że potencjalne efekty uboczne terapii ze strony układu sercowo-naczyniowego uzasadniają dalsze badania. „Zahamowanie aktywności 5α-R może nasilać insulinooporność, cukrzycę typu 2, choroby naczyniowe i osteoporozę, ale wyniki badań nie są jednoznaczne. Badania psychiatrycznych działań niepożądanych 5α-RI są ograniczone, ale w niektórych seriach przypadków opisano nasilenie objawów depresji i lęku u pacjentów przyjmujących te leki” – dodaje.

Amerykański Narodowy Instytut Zdrowia (U.S. National Institutes of Health) dodał ostatnio zespół pofinasterydowy (PFS) do swojego Centrum Informacji o Genetyce i Chorobach Rzadkich. Nie opisano jeszcze konkretnych kryteriów diagnostycznych dla spektrum PFS. Konieczne są dalsze badania nad PFS w celu określenia związku między dawkowaniem a nasileniem długotrwałych działań niepożądanych.

Autorzy twierdzą, że zarówno wśród klinicystów, jak i pacjentów potrzebna jest większa edukacja i świadomość niepożądanych działań ubocznych 5α-RI. „Musi istnieć metoda pozwalająca odróżnić osoby, które mogą odnieść korzyść z terapii od tych, które nie odniosą takiej korzyści” – powiedział Traish.

Autorzy nalegają również na konieczność dalszych badań nad niepożądanymi działaniami ubocznymi 5α-RIs.

Źródło artykułu:

Materiały dostarczone przez Boston University Medical Center. Uwaga: Treść może zostać zmieniona pod względem stylu i długości.